Ισορροπημένες σχέσεις – Life Coach Ελένη-Χριστίνα Ησαϊα

Είναι μια πολύ καλή ερώτηση και, βέβαια, είναι κάτι που απασχολεί μια πολύ μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Όπως είπαμε, καλό είναι ο καθένας να γνωρίζει την αξία του κι αυτό που φέρνει μέσα σε μία σχέση. Που σημαίνει ότι, εάν εσείς αξιολογείτε ότι ο σύντροφός σας είναι επικριτικός ή αντίστοιχα αν ο σύντροφός σας δεν σας συμπεριφέρεται με τον τρόπο που σας αξίζει, που εσείς θεωρείτε ότι πρέπει ν’ αγαπιέστε ή να σας σέβονται, δυστυχώς κάποια πράγματα δεν πηγαίνουν πάντα προς βελτίωση και θα πρέπει να λήγουν. Αυτό έχει να κάνει με το κατά πόσο εσείς θέλετε να προσπαθήσετε γι’ αυτό και με το κατά πόσο ο σύντροφός σας είναι διατεθειμένος να βοηθήσει εσάς και τη σχέση σας. Τις περισσότερες φορές, θα έλεγα, όταν έχουμε τέτοιες συμπεριφορές, οι οποίες βίαιες μέσα σε εισαγωγικά αλλά ενέχουν στοιχεία bulling, ενέχουν στοιχεία που τον άλλον τον κάνουν να αισθάνεται δυστυχώς άσχημα και τα συναισθήματα τα άσχημα είναι περισσότερα – να υπερτερούν –  σε σχέση με αυτό που μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα και καλά με τον σύντροφό μας, θα πρέπει να αναζητήσουμε ειδική βοήθεια. Σε άλλη περίπτωση, αν δεν θέλουμε ν’ αναζητήσουμε ειδική βοήθεια και ο σύντροφός μας δεν δέχεται ν’ ακολουθήσει σ’ αυτό, σημαίνει ότι δεν έχει τόσο ενδιαφέρον τελικά γι’ αυτή τη σχέση και ίσως θα ήτανε καλύτερο να σκεφτούμε, πως εμείς μπορούμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και, γιατί όχι, και να αποχωρήσουμε από αυτή τη σχέση, εφόσον πια δεν μπορεί να μας ικανοποιήσει. Γιατί, φαντάζομαι, βάζοντάς τα στη ζυγαριά, όταν ζούμε μία σχέση όμορφη που μας κάνει να αισθανόμαστε ωραία για τον εαυτό μας και μας κάνει να έχουμε ένα χαμόγελο στον καθρέφτη, είναι πολύ διαφορετικά από το να είμαστε κάθε μέρα στεναχωρημένες ή να μας κάνει ο σύντροφός μας να κλαίμε ή να νιώθουμε ότι είμαστε θιγμένες, πληγωμένες ή πικραμένες, από καταστάσεις.

Σίγουρα όταν κάποιος αισθάνεται προδομένος, πικραμένος και η απιστία είναι ένα από αυτά τα κομμάτια, που καλώς ή κακώς, ξεπερνιέται αλλά δεν ξεχνιέται ποτέ. Είναι μια πληγή η οποία, κάθε φορά που θα ξύνετε και θα πέφτει στο τραπέζι, θα ξυπνάει αυτή την ανάμνηση. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να βρείτε πρώτα με τον εαυτό σας, πόσο διατεθειμένη είστε να ζήσετε με αυτό το κομμάτι. Το να αξιολογήσετε ή να δικαιολογήσετε την κατάσταση, το αν αυτό συνέβη και να προσπαθήσετε να βρείτε τα λάθη τα οποία οδήγησαν εκεί και αυτό είναι ένα κομμάτι του να φτάσεις να αποδεχτείς κάτι. Η αποδοχή όμως, οφείλω να ομολογήσω, ότι είναι κάτι ατομικό. Είναι κάτι υποκειμενικό. Κανένας δεν μπορεί να σας συμβουλέψει – καθοδηγήσει σε αυτό το κομμάτι. Είναι πολύ λογικό ότι αισθάνεστε απελπισία, ο καθένας στη θέση σας, τη στιγμή που αισθάνεται προδομένος, εάν και εφόσον το συναίσθημα το οποίο έχει για τον άνθρωπο τον οποίο βρίσκεται σε σχέση είναι δυνατό, είναι πάρα πολύ δύσκολο να το ξεπεράσει και να το διαχειριστεί. Αυτό χρειάζεται και χρόνο, χρειάζεται υπομονή, χρειάζεται δουλειά πάνω στο συγκεκριμένο κομμάτι και θα σας έλεγα ότι πραγματικά χρειάζεται και τη βοήθεια ειδικού. Το να «ξεπληρώσετε», όπως είπατε, με το ίδιο νόμισμα δεν νομίζω ότι θα σας βοηθήσει κάπου. Δεν είναι από πάνω κάποιος, δηλαδή, έχει τον έλεγχο ή τη δύναμη, επειδή πρόδωσε μία σχέση, επειδή φέρθηκε ανέντιμα. Ίσα – ίσα που φαίνεται ότι αυτός ο άνθρωπος έχει ένα διαφορετικό σύστημα αξιών, διαφορετικό από το δικό μας, δεν χρειάζεται κι εμείς να ενστερνιστούμε αυτό το σύστημα αξιών εάν δεν το αποδεχόμαστε, γιατί θα μας κάνει να αισθανθούμε χειρότερα με τον εαυτό μας, απ’ αυτό που ήδη μας συμβαίνει. Οπότε, τι είναι αυτό που θα πρέπει να κάνουμε; Θα πρέπει ν’ αποφασίσουμε εμείς για τον εαυτό μας, τι είναι αυτό που έχουμε ανάγκη. Έχουμε ανάγκη έναν σύντροφο, ο οποίος μας έδειξε δείγματα που μπορεί να επαναληφθούν στο μέλλον; Έχουμε ανάγκη αυτόν τον άνθρωπο, γιατί μπορεί να μας γεμίζει με πολλά άλλα πράγματα και μπορεί να ήταν ένα λάθος το οποίο εμείς μπορούμε να διαγράψουμε; Η απάντηση είναι κάτι που μόνο εμείς μπορούμε να δώσουμε. Σίγουρα, σας το ξαναλέω, η βοήθεια ενός ειδικού, σε τέτοια θέματα, που είναι λίγο πιο σοβαρά και ενέχουν και εμπλέκονται και τρίτα πρόσωπα, θα ήτανε πολύ καλύτερη.

Ναι. Αυτό έχει να κάνει πάρα πολύ, με τον τρόπο που έχουμε μεγαλώσει. Η ανατροφή μας, η κουλτούρα, ο πολιτισμός μας. Αυτό που βιώσαμε στο σπίτι και στην οικογένειά μας, πάρα πολλές φορές, αντανακλάτε σε αυτό που βιώνουμε στην κάθε μέρα. Σε αυτό που έχουμε μάθει να εκφράζουμε ως άνθρωποι. Που σημαίνει τι; Παραδείγματος χάρη, τα κορίτσια μαθαίνουν από πολύ μικρά να προσφέρουν, να είναι ανοιχτά, να είναι επικοινωνιακά, να είναι χαρούμενα, να χορεύουν, να ζωγραφίζουν, να τραγουδάνε και επίσης, σε δεύτερο χρόνο, να μπορούν να φροντίσουν την οικογένεια και ούτω καθεξής και μολαταύτα να δουλεύουν, να συνεισφέρουν και στο σπίτι etc. Αντίστοιχα, τ’ αγόρια μαθαίνουν να μην εκφράζουν ευαίσθητες πτυχές του εαυτού τους, δηλαδή, να είναι πιο σκληροί, πιο αποφασιστικοί, να μην κλαίνε, το έχετε ακούσει «οι άντρες δεν κλαίνε» «τα αγόρια δεν κλαίνε». Πάρα πολλά παιδιά σε μικρή ηλικία καταπιέζουν αυτό το συναίσθημα, της χαρούμενης έκφρασης, δυστυχώς, λανθασμένα στις προηγούμενες γενιές, με αποτέλεσμα να γίνονται δυστυχής ενήλικες. Ενήλικες οι οποίοι δεν μπορούν να εκφράσουν, με σαφήνεια, αυτό το οποίο αισθάνονται, γιατί δεν έχουν μάθει να το κάνουν. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να εκφραστούν, μέσα από διάφορους τρόπους, είτε αυτοί είναι προφορικοί, είτε αυτοί είναι γραπτοί, δηλαδή σε γραπτό λόγο, είτε είναι εξωλεκτική επικοινωνία. Όλα αυτά, όταν εσύ – ο σύντροφος – είσαι ανοιχτός, δοτικός, επικοινωνιακός, θα βοηθήσεις και τον άλλον να εκφραστεί. Αυτό που πρέπει να καταλάβεις είναι η αποδοχή. Δεν μπορείς να αλλάξεις κάποιον από αυτό που είναι, μπορείς όμως να βρεις στοιχεία του χαρακτήρα του, που μπορούν να ενδυναμωθούν. Όλοι οι άνθρωποι εκφράζονται με κάποιον τρόπο. Βρες αυτά τα σημεία τα οποία μπορείς να ενδυναμώσεις και με αυτό τον τρόπο θα καταφέρεις να έρθεις πιο κοντά με τον σύντροφό σου, να επικοινωνήσετε καλύτερα και βέβαια θα κάνεις κι αυτόν πιο ευτυχισμένο, από τη στιγμή που θα μπορεί να εκφράσει το συναίσθημά του. Όλα γίνονται λοιπόν.

Αυτό είναι μία ερώτηση με πάρα πολύ μεγάλη συζήτηση. Αυτό που έχω να πω είναι το εξής: Αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς για τα παιδιά μας, είναι να είμαστε υποστηρικτικοί, ενθαρρυντικοί, μέχρι τέλους. Δηλαδή, αυτό το οποίο πιστεύουν και θέλουν να εκφράσουν και θέλουν να βγάλουν προς τα έξω, να τους βοηθήσουμε να το κάνουν. Αυτό είναι το πιο σημαντικό στοιχείο, που μπορούμε εμείς να προσφέρουμε σε μια σχέση. Η ισορροπία δεν έρχεται ποτέ στις σχέσεις γονέων και παιδιών, προσπαθώντας να είμαστε φίλοι των παιδιών. Φίλους τα παιδιά θα έχουν πάντα. Τα παιδιά χρειάζονται γονείς, χρειάζονται μία «υγιή» καθοδήγηση. Δηλαδή, είμαι εδώ, είμαι δίπλα σου, σε στηρίζω σε κάθε σου βήμα, είμαι εδώ για να σου πω πως θα το έκανα εγώ, αν ήμουν στη θέση σου, όχι να στο επιβάλλω να το κάνεις μ’ αυτό τον τρόπο, είμαι εδώ να σου δείξω ποια είναι τα ασφαλή όρια και που μπορείς να κινηθείς, είμαι εδώ να σου δείξω που κινδυνεύεις. Από εκεί και πέρα, η ισορροπία με την έννοια του «η δεκαπεντάχρονη κόρη μου να μου εκμυστηρεύεται τα πάντα, τα οποία βιώνει στο σχολείο, με τις φίλες της, με το φλερτ της κτλ» είναι πάρα πολύ δύσκολα. Και πολλές φορές, είναι και κομμάτια που θα έπρεπε να μένουν μακριά ίσως από εμάς. Γιατί; Γιατί είμαστε άνθρωποι μιας προηγούμενης γενιάς, εφόσον είμαστε οι γονείς αυτών των παιδιών, οι ιδέες μας μπορεί να είναι πάρα πολύ κοντά στις δικές τους, αλλά σίγουρα, επειδή ακριβώς έχουμε μια εμπειρία ζωής, ο τρόπος που θα τα αντιμετωπίζαμε θα ήταν τελείως διαφορετικός. Κάτι, λοιπόν, που για τα παιδιά μας μπορεί να φαντάζει πολύ δύσκολο ή τρομερό, π.χ. «σήμερα δεν μου μίλησε η Κατερίνα, γιατί της πήρα το στυλό κτλ» κι αυτό να είναι όλος ο κόσμος του παιδιού μας εκείνη τη μέρα, θα προσπαθήσουμε με κατανόηση και πραγματικά με συμπόνια, να συμπαρασταθούμε σ’ αυτό το πρόβλημα που βιώνει. Γιατί αυτό το πρόβλημα που βιώνει είναι στο σχολικό του περιβάλλον, που βιώνει τις περισσότερες ώρες της ημέρας και με τους ανθρώπους που συναναστρέφεται τις περισσότερες ώρες. Άρα, λοιπόν, θα πρέπει να δώσουμε σημασία και αξία. Έτσι φέρνουμε ισορροπία στις σχέσεις γονέων με τα παιδιά. Και προσπαθώντας, βέβαια, να μην ξεχνάμε εμείς το παιδί που έχουμε μέσα μας. Όταν εμείς ξεχνάμε το παιδί που έχουμε μέσα μας, δυστυχώς, τα πράγματα φτάνουν να ανισόρροπού. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο σε αυτές τις σχέσεις.

Σε μία σχέση υπάρχουν δύο. Δεν υπάρχει ένας. Αυτό σημαίνει ότι όσο καλή πρόθεση και να έχω εγώ, αν ο σύντροφος, αν το παιδί μου, αν ο γονιός μου, αν ο συνάδελφός μου δεν είναι διατεθειμένος να προσπαθήσει γι’ αυτή τη σχέση, είναι πάρα πολύ δύσκολο να πετύχει. Δηλαδή, οι προθέσεις μόνο δεν φτάνουν. Πρέπει να κάνουμε και ενέργειες, έστω κι αν προσπαθούμε, σε πρώτη φάση, μονομερώς. Καταγράψτε την ενέργεια που κάνατε, δείτε τι αποτέλεσμα και τι αντίκρισμα είχε, ποια ήταν η αντίδραση και αξιολογήστε κατά πόσο θα πρέπει να βελτιώσετε αυτή την ενέργεια ή κατά πόσο θα πρέπει να πάτε στο επόμενο βήμα. Όλα αυτά θα πρέπει να τα κάνετε οργανωμένα και συντονισμένα μέσα στο μυαλό σας. Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές φτάνουμε σε παρεξηγήσεις και μη καλή επικοινωνία, από φοβερή παρόρμηση στιγμής. Θα πρέπει να είμαστε λίγο πιο συγκρατημένοι. Θα πρέπει κάποια πράγματα, όταν αφορούν σχέσεις που είναι ζωτικής σημασίας για εμάς, να τα αξιολογούμε και να τα έχουμε φιλτράρει δυο φορές. Γενικότερα, όσο καλές προθέσεις και να έχουμε, τις περισσότερες φορές, αυτά που θα πούμε αποτυπώνονται. Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε πάντα ειλικρινείς, αλλά να είμαστε ευγενικοί. Δηλαδή, με ευγένεια, να λέμε πάντα αυτό που πραγματικά πιστεύουμε, όχι μασκαρεμένο, όχι καμουφλαρισμένο. Την πραγματικότητα. Αλλά με ευγένεια, με καλοσύνη, με αγάπη. Όταν είμαστε επικριτικοί κι όταν είμαστε εκεί μονάχα για να κρίνουμε ή να σχολιάσουμε με έναν τρόπο κάτι για τον άνθρωπο με τον οποίο βρισκόμαστε σε σχέση και ο ίδιος το καταλαβαίνει. Αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι την αγάπη και τις καλές προθέσεις. Εάν και εφόσον θέλουν να παραμείνουν ενεργοί σε αυτή τη σχέση, πιστέψτε με, θα αντιληφθούν την καλή πρόθεση και θα θέλουν κι εκείνοι να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση

Όλοι οι άνθρωποι έχουμε ανασφάλειες και όλοι θεωρούμε ότι έχουμε ελαττώματα. Αυτό που θα πρέπει, εσείς που κάνετε την ερώτηση, να δουλέψετε λίγο, είναι η αυτοπεποίθηση σας. Αυτό, δηλαδή, που σας είπα στην αρχή, ότι ο καθένας πρέπει ν γνωρίζει την αξία του, τον εαυτό του και τι φέρνει μέσα στη σχέση, είναι πάρα πολύ σημαντικό. Αποκλείεται να έχετε μόνο ανασφάλειες ή μόνο ελαττώματα. Είμαι  σίγουρη ότι έχετε πολλά προτερήματα. Καταγράψτε τα. Γράψτε αυτό που νιώθετε για τον εαυτό σας, κάντε το σαν αυτόματη γραφή. Πάρτε ένα κομμάτι χαρτί και ξεκινήστε σήμερα να γράφετε. Αυτό που πιστεύετε: δεν είμαι αισιόδοξη, είμαι γκρινιάρα, κάνω συνέχεια παράπονα, οτιδήποτε. Γράψτε ό,τι σας έρχεται στο μυαλό, όλες σας τις σκέψεις, καλές και κακές. Βάλτε τα σε ένα κομμάτι χαρτί. Όταν ολοκληρωθεί αυτή η γραφή, πάρτε και διαβάστε και κρατήστε μόνο τα καλά. Τα αρνητικά, προσπαθήστε να τα βάλετε λίγο στην άκρη. Εάν εσείς βλέπετε στον εαυτό σας μόνο ελαττώματα ή αν εσείς εκφράζεται και εκδηλώνετε μονάχα ανασφάλειες, αυτό βλέπουν κι οι άλλοι σ’ εσάς, είτε το θέλετε είτε όχι. Είναι αυτό που εκπέμπετε. Άρα λοιπόν, όταν εκπέμπουμε περισσότερη χαρά ή ενθουσιασμό ή σιγουριά κι αυτοπεποίθηση, αυτό βλέπουν κι οι άλλοι. Δουλέψτε, λοιπόν, πάνω σ’ αυτό το κομμάτι και θα δείτε ότι την επόμενη φορά που θα προσπαθήσετε να βελτιώσετε μια σχέση, θα πάει πολύ καλύτερα.

Δημιουργώντας περιπέτειες. Βέβαια, η ρουτίνα είναι κάτι που θα το φέρει η καθημερινότητα. Σίγουρα ο καθένας από εμάς στην καθημερινότητά του, δεν ζει καταπληκτικά ταξίδια, σ τροπικούς προορισμούς και φοβερά ψώνια σε μεγαλουπόλεις και ούτω καθεξής. Έχουμε μια καθημερινότητα που μας ακολουθεί, που αφορά την εργασία μας, τη δουλειά μας, τη φροντίδα των παιδιών μας, το να βρεθούμε με τον σύντροφό μας. Πάντα, όμως, υπάρχει λίγος χρόνος, έστω κι αν είναι μικρός, τον οποίο μπορούμε να αφιερώσουμε ο ένας στον άλλον. Εάν δεν μπορείτε να ξεφύγετε από το πολύ δεσμευτικό σας πρόγραμμα, φροντίστε π.χ. το γεύμα να το ετοιμάζετε μαζί και κατά τη διάρκεια του γεύματος να ανταλλάσσετε πληροφορίες για την ημέρα, πληροφορίες για ένα καλό συναίσθημα. Είναι πολύ καλό να καθιερώσετε, αυτό που ακούω πολλές φορές, η καλή είδηση της ημέρας, το καλό συναίσθημα της ημέρας, αυτό που εμένα σήμερα μου έκανε εντύπωση. Αυτό μπορείτε να το καθιερώσετε με τον σύντροφό σας, με τα παιδιά σας, με όλους τους ανθρώπους με τους οποίους βρίσκεστε σε σχέση ή ζείτε μαζί στο ίδιο σπίτι και νιώθετε ότι μπορεί να υπάρχει μια ρουτίνα. Κάνοντας, λοιπόν, μικρά πραγματάκια, μπορείτε ν βγείτε από την καθημερινή συνήθεια. Βγαίνοντας από την καθημερινή συνήθεια, να ξέρετε, μπορούμε να κάνουμε όλα τα πράγματα γύρω μας διασκεδαστικά. Ακόμα, το καθάρισμα του κήπου, ή το να πλύνω κάτι μέσα στο σπίτι, αν το κάνουμε μαζί, μπορεί να γίνει διασκεδαστικό και μπορεί πραγματικά να μας βγάλει από τη ρουτίνα. Έτσι λοιπόν, προσπαθήστε να βρείτε ευφάνταστους τρόπους να συμπεριλάβετε και τους άλλους, μέσα σε αυτό το οποίο κάνετε κάθε μέρα.

Τι είπαμε στην αρχή; Ότι πρέπει να ξέρετε την αξία σας. Όταν λοιπόν, υπάρχουν άνθρωποι που παραβλέπουν αυτό που είστε, όταν δεν εκτιμούν αυτό το οποίο είστε, -μιλήσαμε για σεβασμό – όταν δεν σέβονται αυτό το οποίο είστε κι όταν αποκλειστικά τα δικά τους θέλω ή οι δικές τους εγωπαθητικές προσδοκίες εμφανίζονται πάντα στο τραπέζι ως ζητούμενο, θα πρέπει με κάποιον τρόπο να επιβάλλετε και τη δική σας γνώμη κι αν δεν μπορεί αυτό να γίνει, σε δεύτερο χρόνο να αποφασίσετε να κάνετε μια σοβαρή συζήτηση. Μία συζήτηση για το ότι νιώθετε παραμέληση ή αδιαφορία ή ότι οι άνθρωποι που έχετε δίπλα σας, δεν σας αγαπούν με τον τρόπο που εσείς πιστεύετε ότι πρέπει ν’ αγαπιέστε. Τα πιο σημαντικά λάθη σε μία σχέση γίνονται γιατί, εγώ θεωρώ την αγάπη ότι είναι «έτσι» ο άλλος θεωρεί ότι είναι «διαφορετικά». Έτσι λοιπόν, συναντιούνται δύο κόσμοι, δύο κόσμοι διαφορετικοί, δύο απόψεις διαφορετικές, για το πως πρέπει ο καθένας ν’ αγαπάει τον άλλον. Πρέπει να βρεθεί μια κοινή γραμμή, για να μπορέσει αυτή η σχέση να ισορροπήσει, αλλά και να εξελιχθεί. Έτσι λοιπόν, πρέπει να δώσω στον άλλο να καταλάβει, με σαφήνεια και με μεγάλη ειλικρίνεια το πως θέλω εγώ να βρίσκομαι μέσα σ’ αυτή τη σχέση. Πως θέλω εγώ ν’ αγαπιέμαι. Πως θέλω εγώ να νιώθω. Κι όταν δεν νιώθω καλά, τι μπορεί να γίνει γι’ αυτό. Έτσι λοιπόν, οι εγωισμοί είναι κάτι που θα πρέπει να μένει στην άκρη.

Και βέβαια μπορείτε να ενθαρρύνετε κάποιον να κάνει πράγματα για τη ζωή του. Πως θα το κάνετε. Καταγράφοντας μία πρόοδο. Δηλαδή, θα ξεκινήσετε από πολύ μικρά βήματα. Τα πολύ μικρά βήματα θα πρέπει να καταγραφούν, σαν ένα πρόγραμμα, σαν ένα οργανόγραμμα. Δηλαδή, τι δεν θέλει να κάνει ο άλλος για τη ζωή του, που εσείς θεωρείτε ότι είναι σημαντικό; Είναι όμως σημαντικό και για τον άλλον; Δηλαδή, καθίστε, συζητήστε, αποφασίστε, μαζί τι είναι σημαντικό. Το να θεωρείτε εσείς ότι κάτι έχει αξία δεν σημαίνει ότι και ο σύντροφός σας, οι φίλοι σας, η οικογένειά σας, ο συνάδελφός σας, θεωρεί ότι αξίζει. Έτσι λοιπόν, όταν λέτε ότι δεν κάνει πράγματα, ότι δεν εξελίσσει τ ζωή του, σε ποιον τομέα; Σε κάτι που εσείς θέλετε ή σε κάτι που εκείνος θέλει να προσπαθήσει, αλλά μπορεί να μην ξέρει τον τρόπο; Εάν δεν ξέρει τον τρόπο, υπάρχουν τρόποι εσείς να τον βοηθήσετε. Υπάρχουν τρόποι, να προσπαθήσετε να καταγράψετε μικρά βήματα, τα οποία εσείς μπορεί να θέλατε να κάνετε, και να του προτείνετε λύσεις για το πως μπορεί να ξεκινήσει.

Είναι μια ερώτηση που συζητήσαμε και λίγο νωρίτερα. Δυστυχώς, οφείλω να σας πω ότι σίγουρα η εμπιστοσύνη θα έχει κλονιστεί. Η απελπισία, η προδοσία, ο θυμός, το πόσο πληγωμένοι αισθανόμαστε μετά απ’ αυτό, είναι κάτι που δύσκολα μπορεί κάποιος να προσπεράσει με ευκολία. Χρειάζεται χρόνος, προσπάθεια, υπομονή, συζήτηση, πράξεις πολλές. Οπότε, κανένας δεν μπορεί, πραγματικά, να σας αποκαλύψει το μέλλον, γιατί κανείς δεν το ξέρει. Η ζωή είναι ανατρεπτική και θα πρέπει να τη δεχόμαστε με τον τρόπο που μας έρχεται, το θέμα είναι κατά πόσο εμείς θέλουμε πραγματικά να παραμείνουμε σε μία σχέση αν δεν νιώθουμε ιδιαίτερα καλά ή αν νιώθουμε δυστυχής ή αν θα νιώθουμε συνέχεια ανασφάλεια. Είναι κάτι που θα πρέπει να δουλέψετε με τον εαυτό σας. Είναι κάτι, δηλαδή, που θα πρέπει να έρθετε αντιμέτωποι αυτή την περίοδο. Που είναι τι; Είναι το άσχημο συναίσθημα ότι εγώ μπορεί να ήμουν λιγότερος, ότι εγώ μπορεί να μην ήμουν αρκετά καλός ή ότι εγώ, με κάποιον τρόπο, προδόθηκα. Έτσι λοιπόν, αυτό χρειάζεται, όπως σας είπα και το χρόνο του, χρειάζεται και διάθεση και δουλειά. Εσείς θα πρέπει ν’ αποφασίσετε τι θέλετε να κάνετε, όπως σας είπα κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον και κανείς δεν μπορεί να ξέρει, αν αυτό ο σύντροφός σας θα το επαναλάβει ή δεν θα το επαναλάβει. Το θέμα είναι αν εσείς μπορείτε να ζήσετε με αυτό και αν αντέχετε να αναπαράγετε αυτό το συναίσθημα στην καθημερινότητά σας. Γιατί, όπως σας είπα, θέλει πολύ δουειά για να ξεπεραστούν κάποια τέτοια εμπόδια.

Εννοώντας μεγάλες προσδοκίες, εννοώ κάτι που μπορεί να ξεπερνάει τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας. Αυτό κανένας δεν μπορεί να το γνωρίζει. Ούτε εγώ ούτε εσείς – που είστε στη σχέση με αυτόν τον άνθρωπο. Λέγοντας μεγάλες προσδοκίες αναφέρομαι σε ό,τι προσδοκίες μπορεί να έχεις π.χ. ότι θα με φροντίζει για πάντα ο σύντροφός μου και θα μου αγοράζει υλικά αγαθά, θα με πηγαίνει βόλτες σε εξωτικά μέρη και θα κάνουμε ταξίδια του αγίου Βαλεντίνου στο Παρίσι κ.τ.λ. Αυτό είναι ένα παράδειγμα μίας extreme προσδοκίας. Άλλο είναι, συνέχεια ο σύντροφός μου να δίνει κι εγώ συνέχεια να λαμβάνω. Αυτό είναι ένα άλλο παράδειγμα. Γενικότερα, δεν θα πρέπει να περιμένουμε, από τον άνθρωπο με τον οποίο βρισκόμαστε σε σχέση, πράγματα, γιατί το μόνο που θα κάνουμε θα είναι ν’ απογοητευτούμε. Αυτό που θα πρέπει να κάνουμε θα είναι να έχουμε προσδοκίες από τον εαυτό μας για το πως θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε μέσα σ’ αυτή τη σχέση – με ευγένεια, αγάπη, σεβασμό – και να περιμένουμε ότι και αυτός (αυτό ναι είναι μια προσδοκία που μπορούμε να έχουμε) θα κάνει το αντίστοιχο. Δεν μπορούμε όμως να επιδιώκουμε να κάνει κάτι παραπάνω ή κάτι το πολύ εξαιρετικό. Γιατί το μόνο που θα κάνουμε θα είναι, τελικά, να στεναχωρηθούμε, γιατί αυτό δεν συμβαίνει. Έτσι λοιπόν, όταν περιμένουμε «τίποτα» και αποδεχόμενοι τον άνθρωπο που έχουμε δίπλα μας – η αποδοχή είναι το βασικό κομμάτι – όταν μπαίνουμε σε μία σχέση δεν μπαίνουμε για ν’ αλλάξουμε τον άλλον, δεν μπαίνουμε για να τον κάνουμε κάτι διαφορετικό τον αγαπήσαμε ή τον επιλέξαμε για να είμαστε μαζί του για Χ συγκεκριμένους λόγους που μας τράβηξαν εξ’ αρχής, εάν αυτό το οποίο βιώνουμε, στη συνέχεια δεν μας ικανοποιεί ή δεν είναι κάτι το οποίο θέλουμε να βιώνουμε, πολύ απλά αποχωρούμε απ’ αυτή τη σχέση. Δεν προσπαθούμε να αλλάξουμε τον άλλο, σ’ αυτό αναφέρονται οι μεγάλες προσδοκίες.

Η φιλία είναι ένα πολύ σπουδαίο κομμάτι στη ζωή μας. Οι φίλοι μας, αυτοί που έχουμε επιλέξει να μας πλαισιώνουν, είναι άνθρωποι που μας προσδιορίζουν, εν ολίγης. Πως θα φέρουμε ισορροπία στη σχέση; Η φιλία είναι κοινές εμπειρίες. Δηλαδή, να μοιράζεσαι με τον άλλον πράγματα με ενθουσιασμό, με χαρά, αλλά να μοιράζεσαι και πράγματα τα οποία, δυστυχώς, μπορεί να σε φέρουν κοντά γιατί μπορεί να αφορούν μια ασθένεια ή ένα πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί και να είσαι εκεί και να μπορείς να δείχνεις ότι είσαι διαθέσιμος, ότι είσαι δεκτικός κι ότι είσαι έτοιμος να προσφέρεις τις υπηρεσίες ή τη βοήθειά σου όπου μπορείς να το κάνεις. Όταν λέμε ότι μπορεί να υπάρχει ανισορροπία σε μία φιλία, φαντάζομαι ότι εννοείτε ότι κάποιος, μέσα σε αυτό το φιλικό σχήμα, δίνει από τη ζωή, το χρόνο του ή τη διάθεσή του κι ο άλλος δεν συμμετέχει καθόλου ή προσπαθεί να επιβληθεί με κάποιον τρόπο ή προσπαθεί να επιβάλλει την άποψή του ή τη γνώμη του συνέχεια, γύρω από τα πράγματα τα οποία συμβαίνουν στην καθημερινότητά μας. Εσείς πρέπει λίγο να προσδιορίσετε το πλαίσιο στο οποίο υπάρχει ανισορροπία μέσα σε μία φιλία. Οι φιλίες μας, δυστυχώς ή ευτυχώς, είναι σχέσεις που πολλές φορές μπορεί να είναι πιο εύκολο να δουλευτούν, γιατί είναι άνθρωποι που πολλές φορές δεν ζούνε μαζί μας στο ίδιο σπίτι, οπότε και δεν υπάρχει μία τριβή στην καθημερινότητα και μπορούμε να βρισκόμαστε και να μοιραζόμαστε στιγμές ή χρόνο τον οποίο διαθέτουμε, δηλαδή, το κάνουμε με προσφορά, το κάνουμε με χαρά, το κάνουμε με διάθεση. Άρα θα πρέπει εσείς λίγο να προσδιορίσετε το πλαίσιο στο οποίο υπάρχει ανισορροπία στη φιλία. Το παίρνω – δίνω στις φιλικές σχέσεις, δυστυχώς είναι αυτό που συνήθως οδηγεί τις σχέσεις σε τριβές. Δηλαδή, κάποιος δίνει πολλά σε μία σχέση και κάποιος θεωρεί ότι ο άλλος είναι διατεθειμένος μόνο να λαμβάνει. Άρα λοιπόν, βρείτε που ακριβώς υπάρχει ανισορροπία και εκεί, πάνω σ’ αυτό, συζητήστε, δουλέψτε, ανοίξτε διάλογο. Τι είπαμε; Ο σεβασμός ναι αλλά η επικοινωνία. Όταν λοιπόν, έχουμε να κάνουμε με τους φίλους μας, μ’ αυτούς θεωρητικά επικοινωνούμε πολύ καλά γιατί τους έχουμε επιλέξει να είναι φίλοι μας, αν δεν επικοινωνούμε κι αν έχουμε τέτοια προβλήματα θα πρέπει, ίσως, και κάποια πράγματα να τελειώνουν.

Είναι αυτό που σας έλεγα πριν, ότι είμαστε δύο διαφορετικοί άνθρωποι με διαφορετικά βιώματα και αντιλαμβανόμαστε την αγάπη με διαφορετικό τρόπο. Την αντιλαμβανόμαστε με τον τρόπο που έχουμε μάθει ν’ αγαπάμε και τον τρόπο που μας αγαπούσαν. Το να μάθεις ν’ αγαπιέσαι με διαφορετικό τρόπο έχει να κάνει με τον σύντροφό σου. Έχει να κάνει με τους ανθρώπους με τους οποίους βρίσκεσαι και έρχεσαι σε επαφή. Έτσι λοιπόν, κάποιος μπορεί να εξελιχθεί και να ολοκληρωθεί, μέσα από μία σχέση, αλλά κάπως πρέπει να τον βοηθήσουμε εμείς να το κάνει. Δηλαδή, αν εμείς θεωρούμε ότι αγαπάμε έναν άνθρωπο, αλλά το σύστημα που αξιολογεί την αγάπη του είναι διαφορετικό απ’ το δικό μας θα πρέπει να μιλήσουμε γι’ αυτό, θα πρέπει να επικοινωνήσουμε πάνω σ’ αυτό. Έτσι λοιπόν, αυτό που θα πρέπει να κάνετε θα είναι να συζητήσετε. Συζητήστε «τι θα σε έκανε εσένα να νιώθεις ότι αγαπιέσαι;» μπορεί να σου πει ότι «εμένα θα με έκανε να νιώθω, αν κάθε μέρα που γυρνούσα είχα ένα πιάτο φαΐ». Αυτό δεν είναι αγάπη απλά είναι μια συνεργασία σε ένα σπίτι. Δηλαδή, πρέπει λίγο, να αποσαφηνίσουμε τι σημαίνει αγάπη για τον καθένα, για να μπορέσουμε να κάνουμε έναν ουσιαστικό διάλογο.

Ναι εννοείται ότι είναι. Οποιαδήποτε συγκατοίκηση, όχι μόνο συντροφική ή συζυγική, με τα παιδιά μας, με έναν φίλο, με έναν συγκάτοικο φέρνει ισορροπία το να μοιραζόμαστε τις δουλειές τους σπιτιού, γιατί είμαστε συνεργάτες σ’ αυτό. Υποχρέωση του καθένα μας είναι να φροντίζει το χώρο του και βέβαια να σέβεται το χώρο του άλλου και βέβαια είμαστε συνεπής συνεργάτες και μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια συνεργασίας, το πιο απλό πράγμα που έχετε να κάνετε, θα σας το ξαναπώ, είναι ένα οργανόγραμμα. Βάλτε το και στο ψυγείο, αν δεν μπορείτε να συνεννοηθείτε και να τα βρείτε, έτσι όπως πρέπει, ώστε ο καθένας να μπορεί να κάνει αυτά που του αναλογούν, την αντίστοιχη εβδομάδα. Αυτό είναι μια πολύ καλή και ωραία λύση, με την οποία επέρχεται η ισορροπία.

Κάνετε παρέα με τους λάθος ανθρώπους. Βρείτε ανθρώπους οι οποίοι να εξυψώνουν αυτό που είστε. Βρείτε ανθρώπους που σας κάνουν χαρούμενη. Βρείτε ανθρώπους που σας κάνουν να γελάτε. Μην κάνετε παρέα με τους λάθος ανθρώπους. Χ σε αυτούς τους ανθρώπους. Σε κανέναν δεν αξίζει να τον μειώνουν για κανένα λόγο. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και έχει τη δική του αξία. Κάθε λουλούδι ανθεί σε συγκεκριμένο, σωστό, περιβάλλον. Δεν έχετε βρει το περιβάλλον που αρμόζει σ’ εσάς για να ανθίσετε.

Ποτέ. Γιατί ο άλλος τι θα ψάχνει να βρει; Τον εαυτό του άλλου; Δεν γίνεται αυτό. Πρέπει ο καθένας από μας να έχει την αυτογνωσία και τη δύναμη να κάνει αυτό τον εσωτερικό διάλογο. Πολλές φορές, οι αλήθειες που βρίσκουμε μέσα μας, είναι πράγματα που δεν μας αρέσουν, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε όταν κάτι δεν μας αρέσει; Να το αλλάξουμε. Μην φοβάστε την αλλαγή. Η αλλαγή, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, είναι το καλύτερο που μπορεί να σας συμβεί.

Σίγουρα, άνθρωποι που έχουν στερεότυπες και παγιωμένες ιδέες είναι δύσκολο να τους αλλάξουμε άποψη. Είμαι σίγουρη, όμως, ότι οι γονείς σας εμπιστεύονται, σε κάποιο βαθμό, αυτό που κάνετε. Δηλαδή, εάν είστε ενήλικη και σας εμπιστεύονται να πηγαίνετε κάθε μέρα στην εργασία σας ή να οδηγείτε το αυτοκίνητό σας ή σας εμπιστεύονται να μαγειρέψετε ένα φαγητό, οφείλουν να σας εμπιστευτούν και για μία άποψη που έχετε. Άρα λοιπόν, είναι θέμα νοοτροπίας, είναι θέμα οπτικής, είναι θέμα πως βλέπουν οι άλλοι τα πράγματα. Βρείτε εσείς στοιχεία του χαρακτήρα σας, που οι γονείς σας και εκτιμούν και εμπιστεύονται και θαυμάζουν και υπερτονίστε αυτά. Έτσι ώστε να τους δώσετε να καταλάβουν ότι μπορεί ν έχετε δίκιο, άποψη ή και να πείτε την αλήθεια σας, με έναν τρόπο που μπορεί κι εκείνοι να το εκτιμήσουν και να το αποδεχτούν.

Κοιτάξτε, σίγουρα επειδή μέσα σ’ αυτό εμπλέκονται άνθρωποι και όχι ρομπότ, δεν μπορούν να φτιάξουν όλα τα πράγματα. Δεν επιδέχονται όλες οι σχέσεις επισκευή. Κάποια πράγματα έχουν κλονιστεί, για Χ λόγους, όπως ήταν αυτό το παράδειγμα με την απιστία ένας από τους δύο συντρόφους έχει κλονιστεί ιδιαίτερα, υπάρχει περίπτωση αυτή η σχέση να μην επανέλθει. Έτσι λοιπόν, δεν μπορούν να βελτιωθούν όλα και να διορθωθούν, σίγουρα όμως μπορούμε μέσα σε πολιτισμένα πλαίσια, να κρατήσουμε τα καλά στοιχεία από αυτό το οποίο βιώσαμε με τον κάθε άνθρωπο, γιατί κάθε άνθρωπος που περνάει από τη ζωή μας, αφήνει τη δική του σφραγίδα και το δικό του αποτύπωμα, καθώς είναι μοναδικός.

Αντικειμενικοί δεν θα είμαστε ποτέ. Είμαστε άνθρωποι και, δυστυχώς ή ευτυχώς, είμαστε υποκειμενικοί. Αντικειμενικά είναι μόνο στοιχεία μετρήσιμα, δηλαδή, αντικειμενικό είναι να πάρω την πίεσή μου και να δω ότι αυτό είναι 8 με 12. Δεν μπορώ να μετρήσω αυτό που αισθάνομαι, δεν μπορώ να μετρήσω αυτό που μπορεί κάποιος να μου λέει, μπορώ μόνο να ισορροπήσω το συναίσθημα και τη λογική μου, για να καταλάβω αν αυτό έχει κάποια «αντικειμενικότητα». Δεν θεωρώ αντικειμενικά ούτε τα κριτήρια, που μπορεί να επιβάλει π.χ. το κοινωνικό σύνολο μέσα σε στερεότυπα ή κάποια πλαίσια. Θεωρώ ότι αυτό που βιώνει ο καθένας είναι καθαρά υποκειμενικό και δεν μπορούμε να μιλήσουμε για αντικειμενικότητα, τουλάχιστον όσο αναφορά τη σχέση.

Είναι ερώτηση που τη συζητήσαμε και πιο νωρίς. Θέλει πάρα πολύ δουλειά, θέλει, ίσως, βοήθεια από ειδικό, που είναι κάποιος που μπορεί να έρθει και θα θέσει στο τραπέζι ερωτήματα, συναισθήματα, ανασφάλειες, προβληματισμούς, τους οποίους και οι δύο σύντροφοι θα πρέπει να σκεφτούνε, εάν αποφασίσουν να συνεχίσουν μαζί.

Αλήθεια. Η αλήθεια κι η ειλικρίνεια είναι ένα από τα βασικά συστατικά. Όταν είμαστε ειλικρινής και με τον εαυτό μας και με τον άλλον μπορούμε να καταφέρουμε να βελτιώσουμε, να ισορροπήσουμε και βέβαια να εξυψώσουμε μία σχέση. Όταν είμαστε θετικοί, ανοικτοί, δοτικοί σε όλο αυτό.